Gylfaginning 15 and 16 in Nor'n

“Þá mælti Gangleri: "Hvat er at segja frá þeim stað?"

Þá segir Jafnhár: "Askrinn er allra tréa mestr ok beztr. Limar hans dreifask yfir heim allan ok standa yfir himni. Þrjár rœtr trésins halda því upp ok standa afar breitt. Ein er með Ásum, en önnur með hrímþussum, þar sem forðum var Ginnunga<ga>p. In þriðja stendr yfir Niflheimi, ok undir þeiri rót er Hvergelmir, en Níðhöggr gnagar neðan rótna. En undir þeiri rót er til hrímþursa horfir, þar er Mímisbrunnr, er spekð ok mannvit er í fólgit, ok heitir sá Mímir er á brunninn. Hann er fullr af vísindum, fyrir því at hann drekkr ór brunninum af horninu Gjallarhorni. Þar kom Allföðr ok beiddisk eins drykkjar af brunninum, en hann fekk eigi fyrr en hann lagði auga sitt at veði. Svá segir í Völuspá:

 Allt veit ek Óðinn

hvar á auga falt

ór þeim inum mæra

Mímis brunni.

Drekkr mjöð Mímir

morgun hverjan

af veiði Valföðrs.

Vituð þér enn eða hvat? Þriðja rót asksins stendr á himni, ok undir þeiri rót er brunnr sá er mjök er heilagr er heitir Urðarbrunnr. Þar eigu guðin dómstað sinn. Hvern dag ríða æsir þangat upp um Bifröst, hon heitir ok Ásbrú. Hestar Ásanna heita svá: Sleipnir er baztr, hann á Óðinn, hann hefir átta fœtr. Annarr er Glaðr, þriði Gyllir, fjórði Glær, fimti Skeiðbrimir, sétti Silfrtoppr, sjaundi Sinir, átti Gils, níundi Falhófnir, tíundi Gulltoppr, Léttfeti ellipti. Baldrs hestr var brendr með honum. En Þórr gengr til dóms síns ok veðr ár þær er svá heita:

Körmt ok Örmt

ok Kerlaugar tvær,

þær skal Þórr vaða

dag hvern

er hann dœma skal

at aski Yggdrasils,

þvíat Ásbrú

brenn öll loga,

heilug vötn hlóa." 

Þá mælti Gangleri: "Brenn eldr yfir Bifröst?"

Hár segir: "Þat er þú sér rautt í boganum er eldr brennandi. Upp á himin mundu ganga hrímþursar ok bergrisar ef öllum væri fœrt á Bifröst þeim er fara vilja.

Margir staðir eru á himni fagrir, ok eru þar allt guðleg vötn fyrir. Þar stendr salr einn fagr undir askinum við brunninn, ok ór þeim sal koma þrjár meyjar þær er svá heita: Urðr, Verðandi, Skuld. Þessar meyjar skapa mönnum aldr, þær köllum vér nornir. Enn eru fleiri nornir, þær er koma til hvers manns er borinn er at skapa aldr, ok eru þessar goðkunnigar, en aðrar álfa ættar, en inar þriðju dverga ættar, svá sem hér segir:

Sundrbornar mjök

hygg ek at nornir sé,

eigut þær ætt saman.

Sumar eru áskunnar,

sumar eru álfkunnar,

sumar dœtr Dvalins." 

Þá mælti Gangleri: "Ef nornir ráða ørlögum manna, þá skipta þær geysi ójafnt, er sumir hafa gott líf ok ríkuligt en sumir hafa lítit lén eða lof, sumir langt líf, sumir skamt."

Hár segir: "Góðar nornir ok vel ættaðar skapa góðan aldr. En þeir menn er fyrir ósköpum verða, þá valda því illar nornir."

Þá mælti Gangleri: "Hvat er fleira at segja stórmerkja frá askinum?"

Hár segir: "Mart er þar af at segja. Örn einn sitr í limum asksins, ok er hann margs vitandi, en í milli augna honum sitr haukr sá er heitir Veðrfölnir. Íkorni sá er heitir Ratatoskr renn upp ok niðr eptir askinum, ok berr öfundarorð milli arnarins ok Níðhöggs. En fjórir hirtir renna í limum asksins ok bíta barr, þeir heita svá: Dáinn, Dvalinn, Duneyrr, Duraþrór. En svá margir ormar eru í Hvergelmi með Níðhögg at engi tunga má telja. Svá segir hér:

Askr Yggdrasils

drýgir erfiði

meira en menn viti.

Hjörtr bítr ofan,

en á hliðu fúnar,

skerðir Níðhöggr neðan. 

Svá er sagt:

Ormar fleiri

liggja und aski Yggdrasils

en þat of hyggi hverr

ósviðra afa.

Góinn ok Móinn,

þeir ro Grafvitnis synir,

Grábakr ok Grafvölluðr,

Ófnir ok Sváfnir

hygg ek at æ myni

meiðs kvistum má. 

Enn er þat sagt, at nornir þær er byggja Urðarbrunn taka hvern dag vatn í brunninum ok með aurinn þann er liggr um brunninn, ok ausa upp yfir askinn til þess at eigi skyli limar hans tréna eða fúna. En þat vatn er svá heilagt at allir hlutir þeir sem þar koma í brunninn verða svá hvítir sem hinna sú er skjall heitir, er innan liggr við eggskurn, svá sem hér segir:

Ask veit ek ausinn,

heitir Yggdrasils,

hár baðmr heilagr,

hvíta auri.

Þaðan koma döggvar

er í dali falla.

Stendr hann æ yfir grœnn

Urðarbrunni. Sú dögg er þaðan af fellr á jörðina, þat kalla menn hunangfall, ok þar af fœðask blýflugur. Fuglar tveir fœðask í Urðarbrunni, þeir heita svanir, ok af þeim fuglum hefir komit þat fugla kyn er svá heitir."